Donosowe leczenie depresji

Dziś małe co nieco o nowinkach farmakoterapii depresji.

Do niedawna na polskim rynku mieliśmy do dyspozycji leki przeciwdepresyjne jedynie w formie tabletek czy kapsułek.
Od pewnego czasu istnieje lek, który stosowany jest w formie aerozolu do nosa.

📍Nie można go kupić w aptece, nie jest lekiem na receptę, zamawia się go indywidualnie dla każdego pacjenta.
📍Podawany jest w określonych ośrodkach – placówkach medycznych, gabinetach prywatnych, w  których możliwe jest monitorowanie stanu pacjenta po podaniu leku (chodzi głównie o zmierzenie ciśnienia tętniczego)
📍Leku nie przyjmuje się codziennie. W zależności od wskazania są różne schematy podawania leku (nieco inaczej w tzw. depresji lekoopornej i nieco inaczej w nagłym przypadku psychiatrycznym).
📍Nie jest to też substancja, którą stosujemy odrębnie. Dołącza się ją do leków z grupy SSRI, SNRI lub innych antydepresantów.

Mowa o esketaminie.

Na początku podzielę się z Tobą informacjami ogólnymi, następnie odpowiem na najczęściej zadawane przez pacjentów lub potencjalnych pacjentów pytania.

1. Dla kogo jest ten lek?

📍Lek zalecany u osób DOROSŁYCH w celu redukcji objawów depresji: uczucia smutku, spowolnienia, lęku, poczucia bezwartościowości, zaburzeń snu i apetytu.

📍Lek dołączany jest, w tzw. depresji lekoopornej, do innych stosowanych przez pacjenta preparatów (SSRI, SNRI), o ile wcześniej pacjent nie uzyskał poprawy samopoczucia i funkcjonowania po co najmniej 2 nieskutecznych terapiach lekowych w obecnym epizodzie depresyjnym o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego.

📍 Lek dołączany jest do doustnej terapii przeciwdepresyjnej jako intensywna krótkotrwała terapia w celu szybkiego zmniejszenia objawów depresyjnych u dorosłych pacjentów z umiarkowanym lub ciężkim epizodem depresyjnym.

2. Jak go stosować?

–  nie możesz spożywać posiłków do 2 godzin przed podaniem leku,

– nie możesz pić do pół godziny wcześniej

– jeśli przyjmujesz inne leki donosowe, musisz je przyjąć godzinę przed podaniem esketaminy

– przed podaniem dozownika z lekiem następuje pomiar ciśnienia tętniczego, który będzie powtórzony około 40 minut po jego podaniu

– lek podajesz sobie sam, po wcześniejszym instruktarzu udzielonym przez lekarza ( po wydmuchaniu nosa, na siedząco, odchylając głowę o 45 stopni do tyłu)

📍Musisz wiedzieć, że po przyjęciu leku spędzisz około 2 godzin w ośrodku pod obserwacją, gdyż mogą pojawić się krótkotrwałe działania niepożądane, które zwykle ustępują w przeciągu 90 minut.


3. Jak wygląda schemat leczenia?

Nieco inaczej depresji lekoopornej (a) i nieco inaczej w nagłej interwencji (b).

(a) Są 2 fazy podawania esketaminy w depresji lekoopornej

Pierwsza faza – indukcji, podczas której lek przyjmujesz 2 razy w tygodniu przez pierwszy miesiąc.
Faza druga – podtrzymująca – lek stosujesz raz w tygodniu przez kolejny miesiąc, następnie raz lub 2 razy w tygodniu, w zależności od zaleceń lekarza.

Możesz otrzymać od 1 do 3 dozowników podczas jednego spotkania (w zależności od wieku i tolerancji leku)

(b) W intensywnej krótkotrwałej terapii z reguły leczenie trwa miesiąc (2 spotkania w tygodniu).

Na każdym z nich zaleca się przyjąć 2 lub 3 dozowniki, zaczyna się jednak od 3.

Ważne!

Esketamina ma duży wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.

NIE WOLNO prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn po podaniu leku, aż do następnego dnia po spokojnej nocy, przespanej regularnym snem. Dlatego istotne jest aby zaplanować podróż do domu  (transport publiczny, taksówka, lub ktoś, kto Cię odwiezie do domu).


4. Dlaczego po przyjęciu leku należy zostać w placówce około 2 godzin?

Otóż dlatego, że mogą wystąpić przejściowe działania niepożądane w postaci:
📍uczucia depersonalizacji (oderwania od siebie swoich myśli, uczuć) i derealizacji (oderwanie od rzeczy wokół siebie)
📍zawrotów głowy, bólu głowy, uczucia wirowania
📍zmiany odczuwania smaku
📍niedoczulicy
📍uczucia senności
📍nudności, wymiotów

Podczas obserwacji lekarz monitoruje samopoczucie pacjenta i jego ciśnienie krwi, które może się przejściowo zwiększyć.

W badaniach klinicznych pacjenci zwykle opuszczali placówkę, w której otrzymywali lek po 90 minutach.

5. Leczenie interwencyjne depresji

📍Do niedawna ESKETAMINA była wskazana w skojarzeniu z:
–  selektywnym inhibitorem wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI)
– lub inhibitorem wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI)
do leczenia osób dorosłych z opornym na leczenie dużym zaburzeniem depresyjnym,
którzy nie zareagowali na co najmniej dwie różne terapie lekami przeciwdepresyjnymi
w obecnym epizodzie depresyjnym o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego.
 
📍Od niedawna ESKETAMINA ma wskazania w intensywnym krótkotrwałym leczeniu nagłych przypadków psychiatrycznych dużego zaburzenia depresyjnego.
  
Uważam to za super możliwość dla pacjentów z depresją, niekoniecznie lekooporną.

Lek ma duży wskaźnik remisji, potrafi na długo zapobiegać nawrotom depresji.

Dodatkowym plusem jest to, że przy zastosowaniu esketaminy efekt działania widoczny jest SZYBKO, nawet następnego dnia, a często kilka godzin po podaniu.

6. Jak działa esketamina?

Jest tzw. antagonistą receptora NMDA, dzięki któremu powoduje wzrost uwalniania glutaminianu.

Glutaminian w odpowiedniej ilości reguluje proces długotrwałego wzmocnienia synaptycznego i uczenia się.

Działanie esketaminy może przyczynić się do:

–  przywrócenia funkcji synaptycznej w obszarach mózgu odpowiedzialnych za regulację nastroju i zachowań emocjonalnych,

– przywrócenia transmisji dopaminy w obszarach mózgu zaangażowanych w nagrodę i motywację,

– zmniejszenie pobudzania obszarów mózgu odpowiedzialnych za anhedonię (brak możliwości przeżywania przyjemności).

7. Czy esketaminą można leczyć „zwykłą” depresję czy tylko przypadki z „kosmosu”?

Jak najbardziej można leczyć każdy epizod depresji od umiarkowanego do ciężkiego, jeśli są do tego wskazania.

Im szybsza interwencja, tym lepiej.

Esketamina regeneruje komórki nerwowe, przyczynia się do zwiększenia BNDF – czynnika mającego wpływ na plastyczność układu nerwowego, odgrywającego dużą rolę w procesie neurogenezy (powstawania nowych komórek nerwowych).

8. Ile może kosztować pełna terapia?

Jest to dość trudne do oszacowania.

Każdy pacjent może inaczej reagować na lek, może wiec wymagać mniejszej lub większej dawki, która na różnie długo może pacjentowi wystarczać.

Obecnie koszt 1 dozownika to 840 zł plus koszt usługi czyli pobytu w gabinecie/ośrodku (kwota różna w zależności od miejsca 400- 1200 zł za jeden dzień podania).

Przykładowo, jeśli włączamy lek pacjentowi z depresją lekooporną, to jeśli pacjent będzie przyjmował w fazie indukcji lek w ilości 2 dozowników 2 razy w tygodniu przez pierwsze 4 tygodnie, to zapłaci: 16 dozowników x ok.840 zł plus 8 x cena usługi). W kolejnych miesiącach kwota maleje…

W depresji lekoopornej zaleca się kontynuować leczenie przez około 6 miesięcy, ale są pacjenci który przyjmują dawki przypominające po tym czasie.

W leczeniu interwencyjnym zaleca się leczenie 2x w tygodniu przez miesiąc esketaminą, po tym czasie można pozostać tylko na dotychczasowym leczeniu doustnymi antydepresantami.

9. Czy esketamina pomoże na obniżenie nastroju, które pojawia się 2 razy w roku i trwa 1-2 miesiące?

To wszystko kwestia bardzo indywidualna. Jeśli są wskazania, możne potraktować leczenie esketaminą jako leczenie interwencyjne.

10. Czy często się zdarza, że pacjenci rezygnują z terapii ze względu na skutki uboczne?

Zdarza się to rzadko.

Z reguły zaniechanie terapii następuje u pacjentów, którzy mają wysoki skok ciśnienia przy pierwszym podaniu. Nie zaleca się wówczas kontynuowania leczenia esketaminą.

11. Czy leczy się też zaburzenia lękowe?

Nie, lek jest przeznaczony dla osób z depresją.

Natomiast przy przyjmowaniu esketaminy obserwuje się redukcję lęk, niepokoju, napięcia współistniejące z nią.

12. Jak się zakwalifikować do tej metody leczenia?

Część lekarzy dysponuje możliwością podawania leku, wiec jeśli będzie taka potrzeba lekarz poinformuje Cię o możliwości donosowego leczenia depresji.

Często jednak lekarze nie mają odpowiedniej wiedzy i pacjent na własną rękę szuka miejsca, gdzie może uzyskać odpowiednią pomoc.

Do podania leku kwalifikuje odpowiednio wyedukowany lekarz psychiatra.

13. Jeśli są wskazania do leczenia depresji lekami, to można wybrać że się chce esketaminę?

Esketaminę dołącza się, do innych antydepresantów.

Przy braku zadowalającej poprawy na lekach doustnych można dołączyć esketaminę, jeśli nie ma przeciwwskazań ( o tym decyduje lekarz psychiatra, który pozna historię pacjenta).

Jeśli masz jakieś pytania, chcesz rozwiać wątpliwości, lub podzielić się swoją historią stosowania esketaminy, pisz śmiało.